Veelgestelde Vragen

Het drinken van kleine hoeveelheden van alcohol (bijvoorbeeld iedere dag een glas bij het avondeten) draagt al bij aan de normalisering van alcoholgebruik.

Ouders zijn en blijven het belangrijkste rolmodel voor kinderen, tieners en zelfs volwassen kinderen. Jouw normen en waarde en de wijze waarop je als ouders met situaties omgaat is van grote invloed op je kind. Natuurlijk ben je niet de enige invloed. Ook andere volwassenen, broers/zussen, vrienden en niet te vergeten marketing hebben ook een invloed.

Je voorbeeldrol kun je het beste vervullen door niet in het bijzijn van kinderen alcohol te drinken. Alcohol is van oudsher een middel dat we op speciale gelegenheden gebruiken. Alcohol is in de loop der jaren verworden tot een allerdaags middel dat we te vaak drinken, meer dan gezond is. Wanneer we weer terug kijken naar de functie van alcohol zul je merken dat er veel gelegenheden zijn waarbij kinderen niet aanwezig zijn waar je bij gelegenheid kunt drinken. Als de kinderen op bed liggen of als er een gelegenheid (feest of receptie) waar geen kinderen aanwezig zijn, kun je gerust iets drinken. 

Deskundigen bevelen ouders aan om in aanwezigheid van hun kinderen geen alcoholvrije dranken te drinken met dezelfde merknamen en uiterlijk als alcoholhoudende dranken. Als kinderen deze merknamen dagelijks zien raken ze al op jonge leeftijd vertrouwd met merknamen van dranken waar alcohol in zit. En dat kan de stap naar alcoholhoudende drank op te jonge leeftijd vergemakkelijken.

Het handigst is dat gewoon te melden als je de gasten uitnodigt. Je kunt bijvoorbeeld dan meteen aangeven welke dranken en lekkernijen je wel serveert. Eventueel informeer je vooraf enkele ouders van de vriendjes en vriendinnetjes die uitgenodigd worden. Als iemand ernaar vraagt kan je toelichten dat je geen alcohol schenkt op kinderfeestjes, omdat je het goede voorbeeld wilt geven. 

Kinderen leren vanaf het moment dat ze op de wereld zijn. Dus is het het beste om je vanaf hun geboorte af te vragen welk voorbeeldgedrag je wilt laten zien. Dat geldt eigenlijk voor alles wat u doet waar kinderen bij zijn, dus ook voor eten en drinken, waaronder alcoholgebruik. Kinderen krijgen al vanaf hun tweede jaar een beeld van hoe hun ouders met alcohol omgaan.

Het maken van eigen keuzes is erg belangrijk. Wanneer je als ouder een standpunt hebt ingenomen rond een thema, is het goed om ook echt door te zetten in het belang van je eigen kinderen, ondanks het feit dat je uit de omgeving niet altijd de gewenste medewerking krijgt. Je krijgt het gevoel alsof je te streng bent, of dat je het misschien wel bij het verkeerde eind hebt. Wanneer je vasthoudt aan je eigen principes krijg je aan het eind van de rit ook vaak meer respect en waardering dan je vooraf voor mogelijk houdt.

Jouw kind jong leren drinken waar je zelf bij bent is niet verstandig. Natuurlijk is het goed bedoeld, als een beschermende maatregel, om te voorkomen dat jouw kind vooral buitenshuis te vroeg of te veel gaat drinken. Maar uit diverse studies (zie o.a. Aiken*) blijkt dat het effect omgekeerd is. Tieners die thuis alcohol te drinken kregen, waren later stevige drinkers, in vergelijking met jongeren die geen alcohol kregen. De kans op het ontstaan van problemen door alcoholgebruik was volgens één studie bij deze jongeren zelfs meer dan twee keer groter. 

• Aiken, A. et al (2020) Parental supply of sips and whole drinks of alcohol to adolescents and association with binge drinking and alcohol-related harms. Drug and Alcohol Dependence August 2020, https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2020.108204

Lang is dit gedacht, maar inmiddels ook al een geruime tijd achterhaald. We snappen de behoefte om je kind thuis, in een veilige omgeving, kennis te laten met alcohol als die wens er vanuit je kind is. Als je kind 18 of ouder is te doen, is daar niets mis mee.

We adviseren op kinderen onder de 18 zeker niet vast te laten wennen aan alcohol. Als ouder heb je wellicht de gedachte dat je kind hiermee in zijn nieuwsgierigheid bevredigd wordt en elders geen alcohol zal drinken. Onderzoek laat zien dat jongeren die met hun ouders thuis mogen drinken meer drinken dan jongeren die thuis niet mogen drinken. Ook is bij jongeren die thuis mogen drinken vaker misbruik van alcohol te zien.

Er zijn meer producten die je eet of drinkt die slecht zijn voor je gezondheid, alleen de mate waarin deze schade toebrengen varieert sterk. Je kunt zelfs overlijden aan het drinken van water, als je maar genoeg tot je neemt (meer dan 6 liter in een keer). Bij alcohol ligt deze grens veel lager. De mate van schade door alcoholgebruik wordt voor wat betreft de meeste ziekten en kwalen bepaald door de hoeveelheid die je tot je neemt. Kwetsbaar zijn vooral de organen die direct bij de opname en verwerking van alcohol betrokken zijn, zoals de lever en de alvleesklier. En ook de hersenen lijden onder langdurig alcoholgebruik. De kans op het krijgen van bepaalde kankers neemt eveneens toe. Zo neemt de kans op het krijgen van borstkanker al toe wanneer je  één glas alcoholhoudende drank per dag drinkt. Gezelligheid creëer je niet alleen met alcohol. Probeer op zoek te gaan naar dingen die je als gezin kunt doen om het gezelliger te maken. Dat kan voor iedereen weer anders zijn, maar het is zeker mogelijk om de gezelligheid op een andere manier te bereiken dan door alcohol op tafel te zetten.

Gesprekken over thema’s als alcohol zijn moeilijk te plannen. Meestal komen dit soort gesprekken geforceerd op gang en dat bevordert een soepel verloop van het gesprek zeker niet. De beste gesprekken ontstaan op de meest onverwachte momenten dat je bij elkaar bent. Tijdens de afwas of een wandeling bijvoorbeeld. Start het gesprek met iets dat speelt, zoals school of iets in de actualiteit. Dit opstapje kan je gebruiken om vooral te luisteren naar wat er speelt in het leven van je kind. Zonder oordeel en zonder mening. Het creëert veiligheid waarin je meer te horen krijgt, dan wanneer je jouw kind gaat ‘uithoren’. Uiteraard kan je in het gesprek ook jouw mening geven over het onderwerp, zodat jouw kind merkt dat je er over nadenkt en er ook echt iets van vindt. Ga op basis van beide meningen op zoek naar een regel of een afspraak die passend is.

https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1080/00048674.2010.501759 

Er zijn geen bestaande netwerken van ouders om te sparren. Maar het is natuurlijk goed mogelijk om via de ouderraad van school het thema ‘zien drinken, doet drinken’ te agenderen op een ouderbijeenkomst. De GGD of de regionale instelling voor verslavingszorg kan dit soort bijeenkomsten op scholen goed verzorgen. Je kunt natuurlijk ook met ouders van vrienden van jouw kind praten over het onderwerp. In principe komen alle ouders vroeg of laat in aanraking met het thema en kan het dus interessant en nuttig zijn om erover te praten.

Het is niet mogelijk om voor jongeren een veilige grens aan te geven. Het is zeker voor jongeren in de groei ongezond om alcohol te drinken. Alcohol verstoort de ontwikkeling van de hersenen tot ongeveer het 25e jaar. Bovendien lopen jonge drinkers meer kans om later problemen te krijgen met alcohol en de kans op verslaving op latere leeftijd is groter. Daarnaast is het bekend dat jongeren vaker de neiging hebben tot ‘binge drinken’, het in korte tijd drinken van te veel (5 glazen of meer) alcohol. Om bovenstaande redenen heeft de overheid besloten om de leeftijdsgrens voor het verkopen van alcohol aan jongeren en het op voor publiek toegankelijke plekken in bezit hebben van alcohol door jongeren in 2014 op te hogen van 16 naar 18 jaar.

Ja, wat gezondheid betreft is het beste om helemaal niet te drinken. Maar ook: een glas alcohol zo nu en dan kan bij de meeste mensen niet veel kwaad. Op basis van de beschikbare wetenschappelijke literatuur geeft de Gezondheidsraad sinds 2015 als advies: “Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag.” Dit advies staat in de Richtlijnen Goede Voeding 2015. Voor jongeren onder de 18 jaar en zwangere vrouwen is het advies van de Gezondheidsraad om helemaal geen alcohol te drinken. Dat geldt ook voor vrouwen die zwanger willen worden.

Het lijkt lastig om buitenshuis controle te hebben over waar jouw kind mee geconfronteerd wordt. Toch zijn er wel plekken waar je zelf iets kunt betekenen in het beschermen van kinderen. Het aller belangrijkste is dat je als ouder de vinger aan de pols houdt en jezelf blijft informeren over hoe je kinderen hun vrije tijd spenderen en met wie ze omgaan. In gesprek blijven met je kind is stap één*. Daarnaast kun je als ouder via de ouderraad of medezeggenschapsraad het thema op de agenda zetten en praten over een algeheel verbod op het drinken van alcohol op school en tijdens buitenschoolse activiteiten. Steeds meer scholen voor het Voortgezet Onderwijs zijn helemaal alcoholvrij. De GGD en Regionale Instellingen voor Verslavingszorg kunnen je hierbij ondersteunen met advies middels het gerenommeerde preventieprogramma: De Gezonde School. Ook op de sportvereniging kun je het thema ter sprake brengen en gezamenlijk afspraken maken, zodat de jonge spelers niet aan alcohol en alcoholreclame worden blootgesteld. ‘Zien Drinken Doet Drinken’ geldt ook voor de sportkantine! Ook bij feestjes waar jouw kinderen naar toe gaan is het belangrijk om met andere ouders afspraken te maken over alcoholgebruik.

Er zijn dus verschillende situaties waarin u kunt starten met een gesprek over de bescherming van kinderen tegen blootstelling aan alcohol. Vervolgens kun je meehelpen bij het bedenken van maatregelen om dit te voorkomen en verder te werken aan de bewustwording van “Zien Drinken Doet Drinken”.

* https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1080/00048674.2010.501759

In Nederland zijn er veel websites over alcohol. De meeste informatie is afkomstig van het Trimbos-instituut, de GGD’en, de Regionale Instellingen voor Verslavingszorg en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP. We hebben een pagina ingericht waar we alle adressen hebben verzameld die interessant kunnen zijn.

Complimenteer jouw kind voor zijn of haar eerlijkheid en ga in gesprek met uw kind. Het is belangrijk om te weten wat de achterliggende reden is dat jouw kind alcohol heeft gedronken. Was het nieuwsgierigheid? Was het niet opgewassen tegen groepsdruk? Was er een andere reden? Als je de reden weet, kun je hierover in gesprek gaan en wellicht jouw kind ondersteunen. Als jouw kind bijvoorbeeld groepsdruk ervaart, is het nuttig om dat te bespreken en te oefenen hoe hij/zij hiermee om kan gaan. Daarnaast is het voor de duidelijkheid en betrouwbaarheid goed, om je aan de vooraf gemaakte afspraken en eventuele consequenties te houden. Als je eerder met jouw kind afspraken heeft gemaakt over de gevolgen als hij/zij zou drinken, is het voor de duidelijkheid en betrouwbaarheid goed, om je aan die vooraf afgesproken consequenties te houden. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat jouw kind een uitgaansavond moet overslaan. 

Je kunt dit altijd overleggen met je huisarts hoewel het best mogelijk is dat uw huisarts onvoldoende over alcohol geïnformeerd is. Mocht je kind ervoor openstaan, dat kunt je altijd terecht bij jongerenwerkers of preventiewerkers van ondermeer het lokale jeugwerk of de instelling van verslavingszorg bij u in de buurt (even googlen). Deze zijn getraind in het praten met jongeren over alcohol.